Rozbój to jedno z najcięższych przestępstw przeciwko mieniu, którego istota leży w połączeniu kradzieży z zastosowaniem przemocy, groźby jej użycia, lub doprowadzenia ofiary do stanu nieprzytomności czy bezbronności. Został on szczegółowo uregulowany w art. 280 Kodeksu karnego, gdzie ustawodawca określił zarówno podstawowy, jak i kwalifikowany typ tego przestępstwa.

Co warto wskazać, już na samym początku to fakt, iż rozbój jest przestępstwem niezależnym od wartości przedmiotu czynności wykonawczej, oznacza to, że zabranie nawet złotówki, ale inne „bezwartościowej” rzeczy spowoduje, iż będziemy mieli do czynienia z tzw. „dziesioną”.

Zgodnie z art. 280 § 1 Kodeksu karnego, rozbój jest szczególnym rodzajem kradzieży, w której sprawca używa przemocy wobec osoby, grozi natychmiastowym jej użyciem, lub doprowadza ofiarę do stanu nieprzytomności lub bezbronności. Przemoc może przybierać różne formy:

·      od fizycznego ataku, jak uderzenie czy szarpanie;

·       po groźby mające na celu zastraszenie ofiary.

Ważnym elementem jest to, że przestępstwo rozboju może być popełnione tylko umyślnie, co oznacza, że sprawca musi mieć zamiar dokonania kradzieży przy użyciu wskazanych metod.

Głównym przedmiotem ochrony jest zdrowie, wolność oraz nietykalność cielesna człowieka.

Warto również wskazać, że zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego w Warszawie z dnia 16 lipca 2002 r., sygn. akt. III KKN 329/01 nie jest rozbojem kradzież polegająca na wyrwaniu rzeczy z rąk pokrzywdzonego w celu jej zaboru.

Kwalifikowany Typ Rozboju (art. 280 § 2 k.k.)

Przepis art. 280 § 2 k.k. przewiduje surowszą odpowiedzialność za rozbój, jeśli sprawca posługuje się bronią palną, nożem, innym niebezpiecznym przedmiotem, lub działa w sposób bezpośrednio zagrażający życiu ofiary. Tego rodzaju zachowanie jest uznawane za szczególnie niebezpieczne, ze względu na zwiększone ryzyko dla życia i zdrowia osoby pokrzywdzonej. W orzecznictwie za „niebezpieczny przedmiot” uznaje się nie tylko tradycyjne narzędzia, jak nóż, ale także inne przedmioty, które mogą wyrządzić poważne obrażenia, np. śrubokręt, młotek czy kastet.

Warto w tym miejscu zauważyć, że np. posłużenie się niebezpiecznym zwierzęciem np. psem może w zależności o sytuacji być uznane za użycie niebezpiecznego przedmiotu lub środka obezwładniającego.

Przemoc w rozboju nie musi być znaczna, by zakwalifikować czyn jako przestępstwo z art. 280 k.k. Nawet stosunkowo niewielka siła, jeśli skutecznie przełamuje opór ofiary, może spełniać przesłanki przestępstwa. Groźba natomiast nie musi być wyrażona werbalnie; wystarczy, że z zachowania sprawcy wynika zamiar użycia przemocy, co wywołuje u ofiary uzasadnioną obawę o swoje życie lub zdrowie.

Doprowadzenie do stanu nieprzytomności, na przykład przez uderzenie ofiary, lub do bezbronności, na przykład przez zablokowanie możliwości ucieczki, również stanowi jedną z form przestępstwa rozboju. Bezbronność nie musi wynikać bezpośrednio z przemocy – może być efektem działań pośrednich, takich jak pozbawienie osoby narzędzi obrony lub możliwości ucieczki.

Posługiwanie się bronią palną, nożem czy innym niebezpiecznym narzędziem, jak również współdziałanie z osobą, która posługuje się takim narzędziem, znacząco podnosi surowość kary. Nawet jeśli sprawca tylko demonstruje broń lub grozi jej użyciem, czyn zostaje zakwalifikowany jako przestępstwo kwalifikowane, co prowadzi do zastosowania surowszych sankcji przewidzianych przez art. 280 § 2 k.k.

Współsprawstwo w Przestępstwie Rozboju

W przypadku współsprawstwa, każdy z uczestników przestępstwa ponosi odpowiedzialność za cały czyn, nawet jeśli nie wszyscy bezpośrednio używają przemocy lub narzędzi. Ważne jest, aby osoba współdziałająca była świadoma, że drugi sprawca posługuje się niebezpiecznym narzędziem i godziła się na to.

Wypadek Mniejszej Wagi

Choć rozbój jest zazwyczaj przestępstwem ciężkim, ustawodawca przewiduje możliwość uznania danego czynu za wypadek mniejszej wagi. Wówczas sąd może zastosować łagodniejszą karę, szczególnie jeśli okoliczności przestępstwa wskazują na mniejszą społeczną szkodliwość czynu, na przykład z uwagi na niewielką wartość skradzionego mienia lub ograniczony stopień przemocy.

Sankcje Karne

Za popełnienie rozboju przewidziane są surowe kary:

- **Podstawowy typ rozboju** (art. 280 § 1 k.k.): kara pozbawienia wolności od 2 do 15 lat.

- **Kwalifikowany typ rozboju** (art. 280 § 2 k.k.): kara pozbawienia wolności od lat 3 do 20 lat;

- **Wypadek mniejszej wagi**: możliwa kara pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat.

Konsekwencje Rozboju

Rozbój jest przestępstwem ściganym z oskarżenia publicznego, co oznacza, że postępowanie wszczynane jest niezależnie od woli pokrzywdzonego. Dodatkowo, w zależności od okoliczności sprawy, sprawca może ponieść odpowiedzialność z innych przepisów Kodeksu karnego, np. za spowodowanie uszczerbku na zdrowiu ofiary czy nawet nieumyślne spowodowanie śmierci.

Przestępstwo rozboju, ze względu na swoją naturę, stanowi poważne naruszenie porządku prawnego i jest surowo karane. Każdy przypadek wymaga indywidualnej analizy, co podkreśla znaczenie fachowej pomocy prawnej w procesie obrony lub dochodzenia roszczeń w związku z takim przestępstwem.

Przestępstwo rozboju może popełnić każdy, możliwe jest jego popełnienie tylko w zamiarze bezpośrednim tzn. trzeba chcieć popełnić to przestępstwo.

‍

Rozbój jest czymś innym niż kradzieżą rozbójniczą z art. 281 k.k. o której możesz dowiedzieć się więcej z naszego poprzedniego artykułu: https://www.kancelaria-prawo-karne.pl/artykuly/kradziez-rozbojnicza---art-281-kodeksu-karnego