Postępowanie karne w Polsce jest procesem dwuinstancyjnym, co oznacza, że decyzje sądu pierwszej instancji mogą być zaskarżone do sądu drugiej instancji. Środkiem zaskarżenia pomiędzy pierwszą, a drugą instancją jest Apelacja. Wyrok Sądu II instancji jest co do zasady wyrokiem ostatecznym, prawomocnym. Jednakże nawet po wydaniu wyroku przez sąd odwoławczy, strona postępowania nie jest bezradna.

Istnieje bowiem możliwość wniesienia kasacji do Sądu Najwyższego, który ma za zadanie sprawdzić prawidłowość procedury odwoławczej.

Kasacja to nadzwyczajny środek zaskarżenia wyroku sądu odwoławczego. Składa się ją za pośrednictwem sądu, który wydał wyrok w drugiej instancji, czyli sądu okręgowego lub apelacyjnego. Kasacja nie może powtarzać argumentów apelacji, gdyż Sąd Najwyższy nie jest sądem trzeciej instancji. Jego zadaniem jest ocena prawidłowości postępowania sądu drugiej instancji oraz rozstrzygnięcie, czy zaszły poważne naruszenia prawa.

Kasacja może być wniesiona w przypadku rażącego naruszenia prawa, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy, lub z powodu bezwzględnej przesłanki odwoławczej. Przy czym, jeśli wyrok skazujący przewiduje łagodniejszą karę niż bezwzględne pozbawienie wolności, kasację można składać tylko z powodu bezwzględnej przesłanki odwoławczej.

W tym miejscu warto podkreślić, iż sami nie możemy składać kasacji od wyroku warunkowo zawieszającego karę pozbawienia wolności oraz, iż naruszenie przepisów prawa musi mieć charakter rażący.

Procedura Wniesienia Kasacji

Aby wnieść kasację, w terminie 7 dni od wydania wyroku przez sąd drugiej instancji, należy złożyć wniosek o sporządzenie uzasadnienia wyroku i jego doręczenie. Po otrzymaniu wyroku wraz z uzasadnieniem, strona ma 30 dni na złożenie kasacji. Warto zaznaczyć, że kasację musi sporządzić i podpisać adwokat lub radca prawny, chyba że kasację wnosi prokurator.

W kasacji nie można kwestionować bezpośrednio ustaleń faktycznych poczynionych przez sąd drugiej instancji, ale można podważać sposób, w jaki te ustalenia zostały dokonane, jeśli sąd rażąco naruszył przepisy. Nie można także kwestionować wysokości kary, chyba że sprawa dotyczy zbrodni i kasację wnosi Prokurator Generalny.

Sąd Najwyższy może:

1. Oddalić kasację, jeśli uzna ją za bezzasadną.

2. Uchylić wyrok sądu drugiej instancji i przekazać sprawę do ponownego rozpatrzenia.

3. Uchylić wyroki obu instancji i przekazać sprawę do ponownego rozpatrzenia przez sąd pierwszej instancji.

4. Uchylić wyroki obu instancji i umorzyć postępowanie.

5. Uchylić wyroki obu instancji i uniewinnić oskarżonego, jeśli skazanie było oczywiście niesłuszne.

Złożenie kasacji wiąże się z opłatą, która wynosi 450 zł, jeśli sądem drugiej instancji był sąd okręgowy, i 750 zł, jeśli sądem drugiej instancji był sąd apelacyjny. Skazany pozbawiony wolności jest tymczasowo zwolniony z opłaty, ale w razie przegranej kasacji, opłata ta zostanie na niego nałożona przez Sąd Najwyższy.

Złożenie Kasacji nie wstrzymuje wykonania Wyroku karnego, ale Sąd Najwyższy może wstrzymać wykonanie wyroku w szczególnie uzasadnionych przypadkach. Warto więc wraz z Kasacją złożyć wniosek o wstrzymanie wykonania wyroku.

Kasacja jest istotnym elementem systemu ochrony prawnej, umożliwiającym kontrolę prawidłowości postępowania odwoławczego przez Sąd Najwyższy. Mimo że jej zakres jest ograniczony i skomplikowany, w wielu przypadkach stanowi ostatnią szansę na zmianę niesprawiedliwego wyroku.

Właściwym Sądem do rozpoznawania Kasacji jest Sąd Najwyższy mający swoją siedzibę w Warszawie przy placu Krasińskich 2/4/6/.

‍