W polskim systemie prawnym przestępstwa przeciwko dokumentom odgrywają istotną rolę, choć nie wszystkie są powszechnie znane. Jednym z mniej oczywistych jest czyn zabroniony polegający na:

• niszczeniu;

• ukrywaniu czy;

• usuwaniu dokumentów

uregulowany w art. 276 Kodeksu karnego (k.k.). Przestępstwo to występuje częściej, niż można by przypuszczać – corocznie dochodzi do tysięcy takich przypadków. Poniżej wyjaśniamy najważniejsze aspekty tego przestępstwa oraz omawiamy możliwe linie obrony, jakie może zaproponować adwokat karny lub inny specjalista z dziedziny prawa karnego.

‍

Kluczowe wnioski dotyczące przestępstwa z art. 276 k.k.

1. Charakter przestępstwa – niszczenie, usuwanie czy ukrywanie dokumentu przez osobę, która nie posiada do niego wyłącznych praw, podlega karze grzywny, ograniczenia wolności, a nawet pozbawienia wolności do lat 2. W takich przypadkach pomoc może zaoferować nasza kancelaria prawa karnego w Warszawie, specjalizująca się w obronie w sprawach dokumentowych.

2. Szczególne formy działania – Przepis wyróżnia takie czynności jak niszczenie, ukrywanie oraz usuwanie dokumentów. Każda z tych czynności ma swoje unikalne cechy i wymaga odpowiedniego podejścia w procesie obrony.

3. Możliwość obrony – Istnieje szereg możliwości, by w procesie karnym przedstawić okoliczności łagodzące lub dowody braku winy, wszystko oczywiście zależy m.in. od samych okoliczności sprawy.

Przedmiotowe przestępstwo jest bardzo ciekawe, albowiem nie jest ono, aż tak oczywiste jak by się mogło wydawać albowiem dotyczy ono bezpośrednio określonych znamion przestępstwa i nie zawsze to co według nas, w potocznym języku jest „ukrywaniem” dokumenty, jest ono również ukrywaniem w języku prawniczym.

Na czym polega ukrywanie dokumentów?

‍

W przypadku ukrycia dokumentu, czynność ta oznacza działanie, które pozbawia osoby uprawnione dostępu do niego. Ukrycie może polegać na przechowywaniu dokumentu w miejscu niedostępnym dla innych, bez wiedzy osób uprawnionych. Ukrycie to uniemożliwienie dostępu do dokumentu, a usunięcie obejmuje fizyczne działanie mające na celu zniszczenie lub unieważnienie jego dostępności. Przestępstwa tego typu często stanowią wyzwanie dla obrońców, dlatego adwokat karny może skutecznie pomóc w analizie i rozumieniu każdego z tych pojęć. W jednym z ostatnich orzecznictw Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w sprawie o sygn. akt. II AKa 265/22 stwierdził, że „ukrywanie” wymaga zachowania sprawcy nakierowanego na ukrycie dokumentu, na umieszczenie go w niewidocznym miejscu, na schowaniu przed innymi. Sprawca musi więc podjąć określone działanie, ma coś uczynić z dokumentem. Nie może zachowywać się biernie, albowiem wtedy niczego nie ukrywa.

Przestępstwo to bardzo często ma miejsce w przypadku „nielojalnych” biur rachunkowych, które nie wydają dokumentów swoim kontrahentom. W praktyce sytuacje te są dość skomplikowane, jednakże w orzecznictwie istnieje dość duży spór czy tego typu działanie wypełnia znamiona z art. 276 k.k. Wszystko zależy od okoliczności, ale wydaje się, że nieoddanie dokumentacji nie polega na jej ukryciu, albowiem według większości doktryny przestępstwo to może być popełnione tylko w zamierza bezpośrednim, kierunkowym, co oznacza, że dany podmiot musi chcieć ukryć przedmiotowy dokument. Idealnym przykładem byłaby sytuacja, gdy jeden z spadkobierców ukrywa tj. chowa, w miejscu, gdzie nikt nie wie testament, wtedy bez wątpienia jego zachowanie może wypełniać przestępstwo z art. 276 k.k.

Przedmiotowe zagadnienie jest bardzo ciekawe, a kwalifikacja prawna często nie oczywista. Tego typu sprawy pozwalają na podjęcie różnej, sprecyzowanej obrony w sprawach karnych, a wszystko zależy od samych okoliczności popełnienia przestępstwa.

‍

Usunięcie dokumentu – co to oznacza?

‍

Usunięcie dokumentu to czynność mająca na celu jego trwałe pozbawienie dostępu, często przez umyślne działanie sprawcy. Może to obejmować wywiezienie dokumentu w miejsce niedostępne lub zamknięcie go w miejscu zabezpieczonym. Usunięcie polega więc na zabraniu dokumenty do innego miejsca, niż zawsze się znajdował.

‍

Sprawca przestępstwa – kto może nim być?

‍

Przestępstwo niszczenia, usuwania czy ukrywania dokumentu jest powszechne, co oznacza, że może je popełnić każdy. Wyjątek stanowi sytuacja, gdy sprawca posiada wyłączne prawo do dokumentu. Przestępstwo to ma charakter materialny, więc jego skutki muszą być widoczne w rzeczywistości. Przestępstwa tego nie może więc popełnić osoba, która jako jedyna ma prawo do dysponowania dokumentem, nie można więc ukryć swojego dokumentu.

Warunkiem odpowiedzialności sprawcy jest więc brak prawa do wyłącznego rozporządzania dokumentem.

Jest to przestępstwo umyślne, w doktrynie znajdują się różne zdania odnośnie czy można je popełnić w zamiarze bezpośrednim czy ewentualnym, jednakże my uważamy, że jest to przestępstwo, które można popełnić tylko i wyłącznie w zamiarze bezpośrednim.

‍

Przykład sytuacji przestępstwa z art. 276 k.k.

Przykładem może być sytuacja, gdy osoba zobowiązana przez sąd do dostarczenia dokumentu w toku postępowania cywilnego celowo nie wykonuje tego obowiązku, ukrywając lub usuwając dokument. Podobne zdarzenia często mają miejsce w środowiskach zawodowych, gdzie osoba ukrywa dokumenty, aby uniknąć odpowiedzialności pracowniczej.

‍

Kara za przestępstwo z art. 276 k.k.

Przestępstwo niszczenia, usuwania lub ukrywania dokumentu zagrożone jest karą pozbawienia wolności do lat 2. Wysokość kary zależy jednak od okoliczności towarzyszących popełnieniu przestępstwa, w tym od intencji sprawcy, wartości dokumentu oraz negatywnych skutków, jakie poniosła osoba uprawniona. Dlatego skorzystanie z usług, które oferuje nasz adwokat karny w Warszawie, może pomóc w zmniejszeniu kary lub uzyskaniu bardziej korzystnego orzeczenia.

Obrona w przypadku zarzutów z art. 276 k.k.

Podstawą skutecznej obrony może być wykazanie braku umyślności działania lub wskazanie, że nie doszło do trwałego pozbawienia dostępu do dokumentu. Okoliczności takie jak działanie pod wpływem emocji, nieświadomość konsekwencji czy brak odpowiedzialności za ukrycie dokumentu mogą być brane pod uwagę przy określeniu wysokości kary. Odpowiednio dobrane argumenty przez kancelarię prawa karnego w mogą być decydujące w postępowaniu.

‍