Pranie brudnych pieniędzy to wprowadzenie do legalnego obrotu papierów wartościowych, pieniędzy lub innych wartości majątkowych pochodzących z przestępstwa bądź służących do finansowania nielegalnej działalności. W większości przypadków ze sprzedaży narkotyków, terroryzmu, nielegalnego hazardu czy prostytucji, a także pieniądze z nierejestrowanej działalności gospodarczej.

Najczęściej stosowaną metodą tego procederu jest zawyżenie przychodów legalnie prosperującej działalności gospodarczej. Działalności, której realne przychody są trudne do skontrolowania, dotyczy szczególnie działalności usługowych.

‍Pranie pieniędzy to także używanie tych pieniędzy przez osobę, która wiedziała o ich nielegalnym pochodzeniu.

Proceder prania brudnych pieniędzy ma swój początek w latach 20 XX wieku w USA. Pojęcie najpierw weszło do języka potocznego, później zostało także włączone do języka prawnego. Mafia w Chicago czerpała zyski z działalności przestępczej i łączyła je z przychodami pochodzącymi z legalnej działalności handlowo-usługowej w celu ukrycia prawdziwego źródła pochodzenia tych pieniędzy.

W praniu pieniędzy na większą skalę zostają włączone bardzo skomplikowane operacje finansowe. W dzisiejszych czasach jest to ułatwione poprzez rozwój technologii w sektorze finansowym.

Etapy prania brudnych pieniędzy

• Pierwszą fazą jest lokowanie pieniędzy w banku. Często z wykorzystaniem nocnego trezoru lub nabycie weksli. Na tym etapie mamy do czynienia z gotówką, w związku z tym wykrycie przestępstwa jest najłatwiejsze;
• Drugą fazą jest zatajenie źródła pieniędzy. Aby tego dokonać wykonywane są liczne operacje finansowe, dzięki temu powiązanie pomiędzy obrotem, a jego źródłem staje się trudniejsze do wykrycia;
• Trzecią fazą jest integracja. Czyli inwestycja w nieruchomości, papiery wartościowe i udziały w celu zalegalizowania brudnych pieniędzy.

Techniki prania brudnych pieniędzy

• Blending jest najpowszechniejszą techniką. Polega na zmieszaniu brudnych pieniędzy z dochodami pochodzącymi z legalnej działalności gospodarczej, najczęściej z działalności usługowej;
• Transferpricing czyli zakup dóbr materialnych po niższej cenie i dopłata różnicy „pod stołem”, a następnie sprzedaż po cenie rynkowej. Różnica w cenie stanowi legalny dochód;
• Transakcje puste to fikcyjne transakcje wykazane na papierze poświadczone fakturą bądź rachunkiem;
• Smurfing to wpłacanie niewielkich kwot przez podstawione osoby w transakcjach nie wymagających kontrolii tożsamości;
• Winning ticket to odkupienie zwycięskiego losu loterii po wyższej cenie;
• Fikcyjny kredyt jest kredytem zaciągniętym w banku, a następnie spłacony pieniędzmi pochodzącymi z fikcyjnego kredytu udzielonego przez inne przedsiębiorstwo.

Skutki prania brudnych pieniędzy

• Zachwianie stabilności systemu finansowego w państwie;
• Naruszenie stabilności mechanizmów gospodarki rynkowej;
• Obniżenie wiarygodności systemu finansowego, systemu bankowego oraz państwa, co skutkuje odpływem legalnego kapitału;
• Wzrost korupcji wśród urzędników i polityków, co przekłada się na zmniejszenie wiarygodności instytucji finasowych;
• Gromadzenie kapitału przez przestępców.

Nowa ustawa w Polsce

Ze względu na regulacje prawne i przepisy, które mają zapobiegać praniu brudnych pieniędzy fundacje w Polsce muszą rejestrować operacje finansowe. Co często jest skomplikowanym obowiązkiem. Wymóg ten jest niezależny od posiadanego majątku czy skali dokonywanych operacji finansowych. 13 lipca 2018 r. weszła w życie nowa ustawa o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowania terroryzmu, która m.in. zrównała stowarzyszenia oraz fundacje.

Nowa ustawa redefiniuje pojęcie „instytucji zobowiązanej”, czyli podmiotów, które muszą stosować szczególne procedury przewidziane w ustawie takie, jak:

• wyznaczenie odpowiedniej kadry kierowniczej do stosowania ustawy;
• dokonanie oceny ryzyka;
• stosowanie środków bezpieczeństwa finansowego;
• identyfikacja klienta i beneficjenta rzeczywistego;
• bieżąca analiza transakcji;
• procedura anonimowego zgłaszania naruszeń;
• odpowiednie zgłoszenia do GIIF-u, czy prokuratury.

Środki zapobiegawcze

Głównym zadaniem instytucji zobowiązanej jest wprowadzenie odpowiedniej procedury przeciwdziałania praniu brudnych pieniędzy. Sama ustawa nakłada wiele obowiązków na podmioty gospodarcze. Warty podkreślenia jest fakt, iż większość przepisów obowiązuję już teraz, a brak ich wykonanie może wiązać się z bardzo wysokimi karami pieniężnymi dla danego podmioty naruszającego jej przepisy.

‍