„Zawiasy” czyli tak naprawdę - Warunkowe Zawieszenie Wykonania Kary zgodnie z art. 69 Kodeksu Karnego ma miejsce już na etapie Wyrokowania, a tak naprawdę na jego samym końcu.
Warunkowe zawieszenie wykonania kary, określone w art. 69Kodeksu karnego, jest istotnym instrumentem prawnym w polskim systemie sprawiedliwości. Dzięki niemu, sądy mają możliwość elastycznego podejścia do wymierzania kar, dając skazanym szansę na poprawę bez konieczności odbycia kary pozbawienia wolności. Mechanizm ten polega na zawieszeniu wykonania kary na określony czas, w trakcie którego skazany musi spełnić pewne warunki. Jeśli okres próby przebiegnie pomyślnie, kara zostaje uznana za wykonaną, a skazanie jest zatarte. Warunkowe zawieszenia kary jest pewnego rodzaju „straszakiem mówiącym nam, że jak coś złego znowu zrobimy to pójdziemy do zakładu karnego”.
Obecnie jednak stosowanie warunkowego zawieszenia wykonania kary zostało bardzo mocno uszczuplone przez przepis prawa, a dlaczego? Ponieważ zgodnie z art. 69 k.k. Sąd może dać nam zawiasy, tylko jeżeli orzeknie karę pozbawienia wolności nieprzekraczającej roku i tutaj jest „pies pogrzebany”, ponieważ dzisiaj bardzo wiele przepisów karnych nie przewidują tak niskiej kary.
Warunkowe zawieszenie wykonania kary znajduje swoje miejsce w szerokim wachlarzu środków, jakimi dysponuje sąd, aby osiągnąć cele wychowawcze i prewencyjne. Jest to forma łagodzenia kary, która jednocześnie motywuje skazanych do przestrzegania prawa i poprawy swojego zachowania.
Warunki formalne warunkowego zawieszenia wykonania kary
Aby sąd mógł skorzystać z możliwości zawieszenia wykonania kary, muszą być spełnione określone przesłanki formalne. Przede wszystkim, kara pozbawienia wolności nie może przekraczać jednego roku. Dotyczy to zarówno pojedynczej kary, jak i sumy kar orzeczonych za różne przestępstwa. Ponadto, skazany nie może być wcześniej karany na karę pozbawienia wolności. Brak wcześniejszych skazań jest kluczowym czynnikiem wpływającym na pozytywną prognozę kryminalistyczną. Jak więc widzimy „zawiasy” są pewnego rodzaju dobrodziejstwem dla osób, które po raz pierwszy mają do czynienie z wymiarem sprawiedliwości.
Oprócz spełnienia formalnych wymogów, sąd przeprowadza szczegółową analizę okoliczności sprawy. Ocena ta obejmuje:
· Zachowanie oskarżonego przed popełnieniem przestępstw – analiza dotychczasowego życia skazanego, jego relacji rodzinnych, zawodowych i społecznych;
· Okoliczności popełnienia przestępstwa – motywy działania, stopień winy oraz sposób popełnienia czynu;
· Postawa oskarżonego po popełnieniu przestępstwa- wyrażenie skruchy, podjęcie próby naprawienia szkody oraz gotowość do współpracy z organami wymiaru sprawiedliwości;
· Warunki środowiskowe - ocena otoczenia, w którym skazany przebywa, jego wpływu na możliwość resocjalizacji i uniknięcia dalszych przestępstw.
Sąd musi dojść do przekonania, że zawieszenie wykonania kary przyczyni się do osiągnięcia celów wychowawczych oraz prewencyjnych. Jeśli istnieje ryzyko, że skazany ponownie popełni przestępstwo, sąd może odmówić zawieszenia kary.
Taka kara za dane przestępstwo jest nam zawieszana na tzw. okres próby, okres ten może trwać od 1 roku do lat 3, i biegnie on od uprawomocnienia się Wyroku.
W przypadku, gdy sprawa dotyczy:
· Sprawcy młodocianego;
· Sprawcy, który popełnił przestępstwo z użyciem przemocy na szkodę osoby wspólnie zamieszkującej
okres próby trwa od 2 lat do 5 lat.
Dodatkowo przy warunkowym zawieszeniu kary Sąd może dodatkowo orzec wobec nas grzywnę, nawet w przypadku, kiedy przepis karny na tonie pozwalał. Ponadto Sąd może nałożyć na nas dodatkowe obowiązki, które musimy przestrzegać w okresie próby, a mogą to być m.in.:
- Regularne informowanie sądu lub kuratora o przebieguokresu próby;
- Przeproszenie pokrzywdzonego;
- Wykonywanie obowiązku łożenia na utrzymanie innej osoby;
- Podejmowanie pracy zarobkowej, nauki lub przygotowania siędo zawodu;
- Powstrzymanie się od nadużywania alkoholu i innych środkówodurzających;
- Poddanie się terapii uzależnień lub psychoterapii;
- Uczestnictwo w programach korekcyjno-edukacyjnych;
- Unikanie określonych środowisk lub miejsc;
- Ograniczenie kontaktów z pokrzywdzonym lub innymi osobami;
- Opuszczenie lokalu wspólnie zamieszkiwanego z pokrzywdzonym.
Nałożenie konkretnego obowiązku jest zależne od charakteru sprawy oraz potrzeb wychowawczych związanych ze skazaniem. Na skazanego może zostać nałożony dozór kuratora sądowego, którego zadaniem jest monitorowanie przestrzegania warunków zawieszenia kary. Dozór w praktyce polega na tym, iż co najmniej raz na 6 miesięcy kurator sądowy odwiedzi nas w domu oraz przeprowadzi konkretny wywiad z nami. Wywiad kuratorski jest dość ważny, ponieważ kurator sądowy ma taką moc, aby złożyć do Sądu wniosek o „odwieszenie nam wyroku”.
Dozór kuratora jest obowiązkowy m.in. przy osobach młodocianych, jak również wobec osób, które popełnili przestępstwa związane z zaburzeniami preferencji seksualnych oraz sprawcy, które popełnił przestępstw z użyciem przemocy na szkodę osoby wspólnie zamieszkującej.
Powyższe obowiązku mogą być rozszerzane, albo skracane w trakcie trwania „zawiasów”.
Warunkowe zawieszenie wykonania kary, jak sama nazwa wskazuje, jest obwarowane określonymi warunkami. Jeśli skazany nie przestrzega tych warunków, sąd może zarządzić wykonanie zawieszonej kary. Nie dochodzi wówczas do ponownego procesu, lecz do uruchomienia mechanizmu przewidzianego na wypadek naruszenia warunków zawieszenia.
Skazany musi więc dokładnie przestrzegać przepisów prawa oraz wszystkich nałożonych obowiązków, aby uniknąć odwieszenia kary. Jest to szczególnie istotne w przypadku osób, które popełniły przestępstwa z użyciem przemocy lub mają trudności z adaptacją społeczną.
Przepisy prawa przewidują kiedy sąd musi zarządzić wykonanie kary, a także kiedy może to zrobić, ale nie musi.
Sąd musi zarządzić wykonanie kary tj. odwiesić ją gdy:
· Skazany w okresie próby popełnił przestępstwo podobne umyślne, za które orzeczono prawomocnie karę pozbawienia wolności bezwarunkowego zawieszenia jej wykonania;
· Wobec Skazanego za przestępstwo z użyciem przemocy, groźby bezprawnej wobec osoby najbliższej, gdy Skazany naruszył porządek prawny, ponownie użył przemocy lub groźby;
· oraz w kilku innych przypadkach;
CIEKAWOSTKA:
- zarządzenie wykonania kary nie może nastąpić później niż w ciągu roku od zakończenia okresu próby.
Przedmiotowy okres ma bardzo duże znacznie praktyczne.
W przypadku warunkowego zawieszenia kary zatarcie skazania następuję z upływem roku od zakończenia okresu próby. Jeszcze nie dawno było to6 miesięcy, ale ustawodawca podążając tropem „zwiększania kar” zwiększył również ww. termin.
Co ważne, jeżeli wobec Skazanego Sąd w Wyroku orzekł:
· grzywnę;
· środek karny – np. zakaz prowadzenia pojazdów;
· przepadek;
· środek kompensacyjny;
- to zatarcie skazanie nie może nastąpić przed ich wykonaniem.
Przedmiotowy przepis też ma ogromne znaczenie praktyczne i często stanowi duży problem związany z elementami wykonywania kary.
Warunkowe zawieszenie wykonania kary pełni ważną rolę w polskim systemie prawnym, umożliwiając elastyczne i humanitarne podejście do wymierzania sprawiedliwości. Daje skazanym szansę na poprawę i uniknięcie pełnej izolacji, jednocześnie stawiając przed nimi konkretne wymagania. Jest to mechanizm, który może skutecznie wspierać proces resocjalizacji, przyczyniając się do zmniejszenia recydywy i integracji społecznej skazanych, niestety ustawodawca zmniejszając wymiar kary wobec, które można zastosować warunkowe zawiasy z dwóch lat do jednego roku, tak naprawdę „zabił” sens przedmiotowej instytucji.
