Kradzież jest jednym z najczęściej występujących przestępstw przeciwko mieniu. Na gruncie polskiego prawa kradzież regulowana jest przede wszystkim w art. 278 kodeksu karnego.
Kradzież może stanowić: przestępstwo albo wykroczenie (800 zł). Jest to tzw. czyn przepołowiony, który posiada swój odpowiednik w kodeksie wykroczeń.
Zgodnie z art. 278 k.k. „Kto zabiera w celu przywłaszczenia cudzą rzecz ruchomą” podlega karze pozbawienia wolności od 3miesięcy do lat 5. Przedmiotem ochrony jest własność, posiadanie i inne prawa rzeczowe.
Przestępstwo kradzieży z art. 278 k.k. różnie się od przestępstwa przywłaszczenia z art. 284 k.k., o czym możesz dowiedzieć się z poniższego artykułu:
https://www.kancelaria-prawo-karne.pl/artykuly/przywlaszczenie-cudzego-mienia---art-284-k-k
Przestępstwo kradzieży dotyczy co do zasady rzeczy ruchome, ale także:
- pieniądze;
- środki płatnicze;
- program komputerowy;
- energia;
- karta bankomatowa
Zabór w rozumieniu prawa karnego ma miejsce, kiedy sprawca przywłaszcza sobie przedmiot, który do niego nie należy i, który do momentu zaboru znajdował się pod władztwem innej osoby uprawnionej. Zabór musi nastąpić wbrew woli właściciela rzeczy. Istotne jest tu założenie, że w momencie zaboru rzecz ruchoma nie była w żaden sposób w posiadaniu sprawcy. Pogląd, że samo wejście w posiadanie przez sprawcę cudzej rzeczy ruchomej, która została nieumyślnie pozostawiona (np. przez zapomnienie), jest równoznaczne z zaborem, jest błędny. Zabór nie zachodzi, gdy mamy do czynienia z rzeczą zgubioną.
W kontekście tego przepisu, nie ma znaczenia sposób, w jaki pokrzywdzony utracił władanie nad rzeczą ruchomą – czy poprzez zgubienie, czy zapomnienie o zabraniu jej z danego miejsca. Co istotne, sprawca, który znajdzie rzecz ruchomą zgubioną lub zapomnianą, odpowiada za jej przywłaszczenie, a nie kradzież. Jeżeli jednak sprawca świadomie wykorzysta okazję, obserwując, jak pokrzywdzony przez zapomnienie pozostawia rzecz, sytuacja ta będzie kwalifikowana jako zabór.
W praktyce, problem zaboru może pojawić się w różnych sytuacjach, na przykład kiedy sprawca umieszcza w kieszeni różne przedmioty w hipermarkecie, a następnie próbuje opuścić sklep, przekraczając system zabezpieczeń. Z punktu widzenia teorii zawładnięcia, moment zaboru następuje, kiedy sprawca faktycznie obejmuje rzecz we władanie, czyli na przykład kiedy przedmioty są już schowane w jego kieszeniach.
Również istotne jest zrozumienie, że zabór kluczy do auta nie jest tożsamy z zaborem pojazdu. Zabór kluczy, bez natychmiastowego przejęcia kontroli nad samochodem, nie kwalifikuje się jako próba przestępstwa z art. 279 § 1 k.k. Usiłowanie przestępstwa wymaga wykonania przez sprawcę ostatniej czynności bezpośrednio poprzedzającej realizację ustawowych znamion przestępstwa.
Podsumowując, zabór jest terminem prawnym oznaczającym nieuprawnione przejęcie kontroli nad rzeczą ruchomą, które musi być rozpatrywane w kontekście specyfiki każdej indywidualnej sytuacji. Prawidłowa interpretacja przepisów i dokładna analiza okoliczności są kluczowe dla ustalenia, czy doszło do przestępstwa kradzieży, czy też innego rodzaju deliktu.
W przypadku przestępstwa kradzieży możliwym jest złożenie wniosku o warunkowe umorzenie postępowania.
Od 1 października 2023 r. Kodeks Karny wprowadził pojęcie „kradzieży zuchwałej” za popełnienie którego grozi surowsza kara tj.:
Od 6 miesięcy do lat 8 i w przypadku kradzieży zuchwałej nie ma możliwości warunkowego umorzenia postępowania.
Zgodnie z kodeksem karnym kradzieżą szczególnie zuchwałą jest:
· kradzież, której sprawca swoim zachowaniem wykazuje postawę lekceważącą lub wyzywającą wobec posiadacza rzeczy ruchomej lub innych osób lub używa przemocy innego rodzaju niż przemoc wobec osoby w celu zawładnięcia tą rzeczą;
· kradzież rzeczy ruchomej znajdującej się bezpośrednio na osobie lub w noszonym przez nią ubraniu albo przenoszonej lub przemieszczanej przez tę osobę w warunkach bezpośredniego kontaktu lub znajdującej się w przedmiotach przenoszonych lub przemieszczanych w takich warunkach.
Przykładem kradzieży zuchwałej może być przebranie się za policjanta i zobowiązanie osoby do wydani rzeczy celem zaboru danej rzeczy albo wyrwanie komuś z ręki pieniędzy.
Przy poważniejszych przestępstwach kradzieży nie możemy zapominać o obostrzeniu odpowiedzialności z art. 294 kodeksu karnego. O kwestiach związanych z obostrzeniami możecie się Państwo dowiedzieć z poniższego artykułu:
https://www.kancelaria-prawo-karne.pl/artykuly/kary-grozace-za-popelnienie-przestepstwa-oszustwa-i-nie-tylko-oszustwa---art-286-kodeksu-karnego
Poniżej garść statystyk o przestępstwie kradzieży:
https://statystyka.policja.pl/st/kodeks-karny/przestepstwa-przeciwko-16/63961,Kradziez-art-278.html
