W Polsce kwestie związane z nielegalnym hazardem – w tym z automatami do gier – są przede wszystkim regulowane przez ustawę o grach hazardowych, Kodeks karny skarbowy (k.k.s.) oraz Kodeks karny (k.k.). Poniżej omawiamy aktualne przepisy i orzecznictwo dotyczące nielegalnych automatów, a także przybliżamy, kiedy osoba nieświadomie zaangażowana w taką działalność może ponosić odpowiedzialność karną.
Jeśli podejrzewasz, że możesz mieć do czynienia z nielegalnymi automatami do gier lub pojawiły się w Twojej sprawie zarzuty związane z art. 107 k.k.s., wsparcie w Twojej sprawie może zapewnić adwokat zajmujący się prawem karnym czyli adwokat karnista, który pomoże przeanalizować wszelkie okoliczności i określić najlepszą linię obrony.
________________________________________
1. Podstawa prawna
1.1. Kodeks karny skarbowy – art. 107 (obowiązujący stan prawny)
W aktualnym stanie prawnym kluczowym przepisem dotyczącym nielegalnego hazardu, w tym gier na automatach, jest art. 107 k.k.s. w następującym brzmieniu:
Art. 107 k.k.s.:
§ 1. Kto wbrew przepisom ustawy lub warunkom koncesji lub zezwolenia urządza lub prowadzi gry hazarodwe
podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności do lat 3, albo obu tym karom łącznie.
W nowym brzmieniu nacisk położono na urządzanie lub prowadzenie nielegalnych gier. We wcześniejszej wersji pojawiało się sformułowanie „posiadanie automatu”, lecz w aktualnym przepisie samo „posiadanie” nie występuje wprost – ważne jest faktyczne udostępnianie gier lub prowadzenie nielegalnej działalności.
1.2. Kodeks karny (k.k.)
Choć Kodeks karny nie penalizuje wprost samego urządzania nielegalnych gier, w praktyce mogą znaleźć zastosowanie następujące przepisy, jeśli towarzyszą temu dodatkowe czyny zabronione:
• Art. 258 k.k. – udział w zorganizowanej grupie przestępczej.
• Art. 299 k.k. – tzw. „pranie pieniędzy” (jeżeli dochody z nielegalnego hazardu są „legalizowane” w sposób sprzeczny z prawem).
• Art. 270 k.k. – fałszowanie dokumentów (np. przedstawianie fikcyjnych certyfikatów).
________________________________________
2. Nieświadomy udział w grupie przestępczej a odpowiedzialność karna
Zdarza się, że ktoś zostaje wciągnięty w działalność grupy zajmującej się nielegalnymi automatami do gier, nie mając pełnej świadomości bezprawnego charakteru przedsięwzięcia. Prawo przewiduje jednak sytuacje, w których brak świadomości nie zwalnia od odpowiedzialności karnej, jeśli osoba miała obowiązek (i realną możliwość) zweryfikować legalność automatów.
2.1. Obowiązek sprawdzenia legalności
Osoby wynajmujące lokale, zarządzające salonem gier czy mające wpływ na urządzenia w lokalu powinny upewnić się, czy automaty posiadają stosowne koncesje i spełniają wymagania ustawowe. W przypadku kontroli organów celno-skarbowych kluczowe jest udowodnienie, że dopełniono obowiązku weryfikacji legalności automatów.
2.2. Usprawiedliwiony i nieusprawiedliwiony błąd
Zgodnie z art. 30 k.k.:
„Nie popełnia przestępstwa, kto dopuszcza się czynu zabronionego w usprawiedliwionej nieświadomości jego bezprawności; jeżeli błąd sprawcy jest nieusprawiedliwiony, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary.”
• Błąd usprawiedliwiony – sytuacja, w której dana osoba obiektywnie nie mogła się dowiedzieć o bezprawności czynu.
• Błąd nieusprawiedliwiony – osoba zaniedbała podstawowe kroki, by zweryfikować legalność automatów (np. nie zażądała dokumentów, koncesji).
2.3. Orzecznictwo – wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie (III K 799/17)
Sąd Okręgowy w Warszawie stwierdził w jednym z wyroków, że udział w grupie przestępczej zajmującej się nielegalnymi automatami do gier, bez sprawdzenia legalności automatów, może skutkować odpowiedzialnością na podstawie art. 107 k.k.s. Oznacza to, że osoby tłumaczące się „nieświadomością” często muszą udowodnić, że brak wiedzy był obiektywnie usprawiedliwiony.
________________________________________
3. Sankcje i kary
1. Kara za urządzanie/prowadzenie nielegalnych gier (art. 107 § 1 k.k.s.):
o Grzywna do 720 stawek dziennych,
o Pozbawienie wolności do lat 3,
o Albo obie te kary łącznie.
2. Kara w przypadku działania w grupie przestępczej lub stałego źródła dochodu (art. 107 § 4 k.k.s.):
o Pozbawienie wolności nawet do lat 8,
o Grzywna do 720 stawek dziennych.
3. Kary administracyjne (ustawa o grach hazardowych):
o Za każdy nielegalny automat można otrzymać karę finansową w wysokości 100 000 zł.
o Organy celno-skarbowe zazwyczaj wszczynają osobne postępowania administracyjne.
________________________________________
4. Praktyczne wnioski
1. Weryfikacja automatów: Każdy, kto ma styczność z automatami (np. właściciel lokalu), powinien upewnić się, że urządzenia posiadają ważne zezwolenia i są zgodne z prawem hazardowym.
2. Znaczenie świadomości: Nieświadome uczestnictwo w nielegalnym procederze może być karalne, jeśli wynikło z rażącego niedbalstwa w sprawdzaniu legalności automatów.
3. Możliwe sankcje: Poza karami przewidzianymi w k.k.s. i k.k. organy Krajowej Administracji Skarbowej mogą nałożyć wysokie kary pieniężne (100 000 zł za automat).
4. Pomoc prawna: Aby prawidłowo ocenić sytuację prawną i w razie potrzeby podjąć skuteczną obronę, warto skonsultować się ze specjalistą – np. adwokatem prowadzącym kancelarią prawa karnego w Warszawie, który ma doświadczenie w sprawach związanych z hazardem i prawem karnym skarbowym.
________________________________________
Podsumowanie
Nielegalne automaty do gier mogą skutkować poważnymi konsekwencjami prawnymi – zarówno karnymi skarbowymi (art. 107 k.k.s.), jak i administracyjnymi (wysokie kary finansowe). Dodatkowo, jeśli działalność jest prowadzona w ramach zorganizowanej grupy przestępczej, istnieje ryzyko odpowiedzialności na podstawie Kodeksu karnego. Brak świadomości nie zawsze chroni przed odpowiedzialnością – kluczowe jest, czy osoba miała obowiązek i możliwość zweryfikowania legalności automatów.
W razie wątpliwości co do prawidłowości działalności lub postawionych zarzutów wskazane jest skorzystanie z usług profesjonalisty – karnisty, aby wyjaśnić wszelkie okoliczności i zminimalizować ryzyko surowych sankcji.
