Dobrowolne poddanie się karze – jak to działa i kiedy warto z tego skorzystać?
W polskim systemie prawnym, dla wielu osób znajdujących się w sytuacji konfliktu z prawem, postępowanie karne może być stresującym i długotrwałym doświadczeniem. Istnieje jednak możliwość, która pozwala na skrócenie procedur sądowych – jest nią dobrowolne poddanie się karze. Dzięki tej instytucji, można uniknąć pełnej rozprawy sądowej, co w określonych okolicznościach może również prowadzić do złagodzenia kary. W niniejszym artykule wyjaśnimy, czym jest dobrowolne poddanie się karze, jakie są kroki związane z tą procedurą oraz kiedy warto ją rozważyć.
Jak działa dobrowolne poddanie się karze?
Dobrowolne poddanie się karze, zgodnie z przepisami Kodeksu postępowania karnego, polega na tym, że oskarżony lub podejrzany wyraża zgodę na określony wymiar kary, bez konieczności przeprowadzania pełnej rozprawy sądowej. Ta procedura jest możliwa do zastosowania w przypadku, gdy wina oskarżonego jest jasna i nie budzi wątpliwości. Sąd, na podstawie przedstawionych dowodów, może wydać wyrok bez konieczności prowadzenia dalszego postępowania dowodowego.
Jak złożyć wniosek o dobrowolne poddanie się karze?
Co do zasady w zależności od etapu postępowania, wniosek o dobrowolne poddanie się karze można złożyć na dwa sposoby:
1. Wniosek prokuratora – Zgodnie z art. 335 Kodeksu postępowania karnego, prokurator może złożyć do sądu wniosek o wydanie wyroku skazującego bez rozprawy. Ten tryb jest możliwy, gdy sprawa nie wymaga dalszego postępowania dowodowego, a oskarżony przyznaje się do winy. Wniosek taki zawiera propozycję wymiaru kary, który oskarżony musi zaakceptować.
2. Wniosek oskarżonego – Alternatywnie, sam oskarżony może, do czasu zakończenia pierwszego przesłuchania wszystkich oskarżonych, złożyć przed sądem wniosek o dobrowolne poddanie się karze (art. 387 k.p.k.). Inicjatywa ta leży po stronie oskarżonego i jego obrońcy. Oskarżony zgłasza chęć dobrowolnego poddania się karze, akceptując jej wysokość, co może przyspieszyć proces sądowy.
Częstym pytanie klientów jest, czy przy wniosku o dobrowolne poddanie się karze musi on być obecny. Tutaj bardzo dużo zależy od Sędziego rozpoznającego sprawę, bardzo często, aby okoliczności były klarowne, Sędziowie potrzebują zadać kilka pytań do oskarżonego oraz dopytać go czy się przyznaje. W praktyce jednak art. 387 par. 1 a k.p.k. wskazuje, iż poucza się oskarżonego o pewnych uprawnieniach, jeżeli jest on obecny. Oznacza to, ze instytucja dobrowolnego poddania się karze może być przeprowadzona nawet, gdy brak jest oskarżonego na rozprawie.
Czy ta instytucja jest dla wszystkich ?
Niestety dobrowolnie poddać się karze możemy tylko i wyłącznie w przypadku, gdy czyn który nam zarzucono nie przekracza 15 lat pozbawienia wolności. Oznacza to, że w przypadku poważniejszych przestępstw jak choćby przewóz dużej ilości narkotyków nie będzie możliwe złożenie przedmiotowego wniosku.
Do wniosku o dobrowolne poddanie się karze warto dołączyć dokumenty, które mogą przekonać sąd lub prokuratora do zaakceptowania zaproponowanego wymiaru kary. Może to być np. zaświadczenie o zarobkach, które wpłynie na wymiar kary finansowej, lub inne dowody, które wyjaśnią sytuację osobistą i okoliczności popełnienia przestępstwa.
Rola Prokuratora przy wniosku o tzw. „depek”
Przy obecnie obowiązujących przepisach rola prokuratura jest ogromna, albowiem Sąd może zgodzić na dobrowolne poddanie się karze tylko i wyłącznie, jeżeli zgodę na to wyrazi prokurator. W praktyce to najpierw trzeba uzyskać zgodę prokuratora, aby złożyć odpowiednio wniosek do Sądu.
Inaczej ale podobnie sytuacja wygląda, gdy w sprawie występuje pokrzywdzony, ponieważ, gdy pokrzywdzony stawi się na rozprawie to co prawda nie jest potrzebna jego zgoda, ale może on złożyć sprzeciw i wtedy również Sąd nie może dobrowolnie poddać nas karze.
Należy również pamiętać, że koniec końców to Sąd decyduje o dobrowolnym poddaniu się karze i może on uzależnić uwzględnieni wniosku od pewnych zmian, które wskaże.
Adwokat pełni kluczową rolę w przygotowaniu i złożeniu wniosku o dobrowolne poddanie się karze. Jego zadaniem jest nie tylko odpowiednie przygotowanie wniosku, ale także reprezentowanie oskarżonego przed prokuratorem i sądem. Dobry adwokat może również pomóc w ocenie ryzyka związanego z tą procedurą, co jest niezwykle ważne, ponieważ dobrowolne poddanie się karze może prowadzić do nieodwołalnego wyroku, z możliwością wniesienia bardzo ograniczonej apelacji. Bardzo często jako adwokaci karni mający siedzibę w Warszawie analizując akta sprawy oraz sytuację oskarżonego przedstawiamy jako jeden z planów działań możliwość wzięcia pod uwagę dobrowolnego poddanie się karze.
Jedną z głównych zalet dobrowolnego poddania się karze jest skrócenie procesu sądowego, co pozwala oskarżonemu na szybsze zakończenie sprawy. Ponadto, w wielu przypadkach może to prowadzić do uzyskania łagodniejszej kary, zwłaszcza w sytuacjach, gdy wina oskarżonego nie budzi wątpliwości.
Jednakże, jak każda procedura, dobrowolne poddanie się karze niesie ze sobą pewne ryzyko. Decydując się na takie rozwiązanie, oskarżony rezygnuje z pełnej obrony w trakcie rozprawy, a w praktyce nawet z możliwości wniesienia apelacji w pełnym zakresie. Dlatego ważne jest, aby przed podjęciem decyzji skonsultować się z adwokatem, który oceni, czy w danej sprawie ta procedura będzie korzystna.
Zgodnie z Wyrokiem Sądu Najwyższego w Warszawie z dnia I KK372/23 Sąd orzekający sprawę ma obowiązek zbadania wszystkich przesłanek sprawy tj. również tego, czy okoliczności popełnienia przestępstwa nie budzą wątpliwości.
Dobrowolne poddanie się karze to rozwiązanie, które może znacznie przyspieszyć proces sądowy i zminimalizować wymiar kary. Jednak, aby skorzystać z tej procedury w pełni świadomie, warto skonsultować się z doświadczonym adwokatem karnistą, który pomoże ocenić, czy takie rozwiązanie jest odpowiednie w danej sytuacji. W każdym przypadku, decyzja o dobrowolnym poddaniu się karze powinna być podjęta po dokładnej analizie wszystkich okoliczności sprawy i w porozumieniu z obrońcą.
